تعریف و اهمیت آسفالت ۶۰/۷۰
آسفالت ۶۰/۷۰ یکی از پرکاربردترین مصالح در ساخت و نگهداری راه‌ها و سازه‌ها است. این ترکیب به دلیل چسبندگی عالی و مقاومت در برابر رطوبت، فشار و تغییرات دمایی، به‌عنوان گزینه‌ای ایده‌آل در جاده‌سازی، باند فرودگاه‌ها، پارکینگ‌ها و پوشش‌های ضدآب مورد استفاده قرار می‌گیرد. کارایی بالای این گرید سبب شده است که در بسیاری از پروژه‌های عمرانی و صنعتی داخل و خارج از کشور به‌عنوان استاندارد رایج شناخته شود.
چرا آسفالت ۶۰/۷۰ انتخاب اول پیمانکاران است؟
برای درک محبوبیت آسفالت ۶۰/۷۰ باید به چند ویژگی کلیدی آن توجه کرد:
- تعادل سختی و نرمی: میزان نفوذپذیری استاندارد این محصول ۶۰ تا ۷۰ دهم میلی‌متر است؛ به‌همین دلیل نه آن‌قدر سخت است که شکننده شود و نه آن‌قدر نرم که تحت فشار زیاد تغییر شکل دهد. این ویژگی باعث می‌شود در مناطقی با آب‌وهوای معتدل و گرم عملکرد بهتری نسبت به گریدهای دیگر داشته باشد.
- چسبندگی بالا: این آسفالت می‌تواند سنگ‌دانه‌های مختلف را به‌خوبی به هم متصل کند و از جدا شدن آن‌ها تحت فشار جلوگیری کند، در نتیجه روکش‌های آسفالتی دوام طولانی‌تری خواهند داشت.
- مقاومت در برابر رطوبت و آب‌شستگی: رطوبت و آب عوامل اصلی خرابی آسفالت هستند. ساختار این گرید به‌گونه‌ای است که مانع نفوذ آب می‌شود و در نتیجه ترک و پوسته شدن کمتر رخ می‌دهد.
- پایداری حرارتی: محدوده نقطه نرمی ۴۹ تا ۵۶ درجه سانتی‌گراد باعث می‌شود آسفالت در هوای گرم تابستان روان نشود و در هوای سرد زمستان بیش از حد سخت نشود.
ارتباط آسفالت ۶۰/۷۰ با قیر ۶۰/۷۰
اگرچه عنوان و بخش‌های ابتدایی مقاله روی
آسفالت ۶۰/۷۰ متمرکز است، ولی ماده اصلی سازنده این آسفالت قیر ۶۰/۷۰ است. قیر نفوذی ۶۰/۷۰ (معروف به قیر شل یا قیر گرید ۶۰/۷۰) نوعی قیر پالایشگاهی است که از هوادهی وکیوم باتوم (برش ته‌مانده برج خلأ) به دست می‌آید. این ماده چسبناک، زنجیره‌های مولکولی بلندتری نسبت به قیرهای سبک‌تر دارد و بنابراین پایداری حرارتی و مکانیکی مناسبی را به آسفالت می‌بخشد.
تاریخچه و جایگاه قیر ۶۰/۷۰ در صنعت آسفالت
قیر ۶۰/۷۰ جزو گریدهای «درجه نفوذی» است که طبق استاندارد ASTM بر اساس میزان نفوذ سوزن استاندارد در دمای مشخص طبقه‌بندی می‌شود. عدد «۶۰/۷۰» بیانگر بازه نفوذ ۶۰ تا ۷۰ دهم میلی‌متر است که نشان‌دهنده سختی متوسط می‌باشد. این گرید از دهه‌های گذشته به دلیل ویژگی‌های متعادل خود به‌عنوان اصلی‌ترین ماده تشکیل‌دهنده آسفالت در ایران، هند، کشورهای آفریقایی و آمریکای جنوبی استفاده می‌شود. متخصصان به این نتیجه رسیده‌اند که قیر ۶۰/۷۰ در آب‌وهوای گرم و معتدل نسبت به گریدهای دیگر ماندگاری بیشتری دارد.
فرآیند تولید قیر ۶۰/۷۰: از وکیوم باتوم تا محصول نهایی
۱. آماده‌سازی خوراک اولیه
پیش از تولید، برش سنگین نفتی به نام وکیوم باتوم در پالایشگاه جداسازی می‌شود. این خوراک دارای ملکول‌های سنگین و آروماتیک است و در مرحله بعدی برای تولید قیر ۶۰/۷۰ آماده می‌شود.
۲. هوادهی و اکسیداسیون
تولید قیر ۶۰/۷۰ از
هوادهی (Air Blowing) آغاز می‌شود. در این فرآیند هوای گرم از طریق کمپرسور به برج هوادهی تزریق می‌شود و در اثر واکنش با وکیوم باتوم، زنجیره‌های مولکولی طولانی‌تر تشکیل می‌شوند. این واکنش سبب افزایش ویسکوزیته و سختی قیر می‌شود. دو روش رایج در صنعت وجود دارد:
- روش ناپیوسته (Batch): محفظه هوادهی ابتدا با وکیوم باتوم پر و سپس هوا با فشار مناسب دمیده می‌شود. پارامترهایی نظیر دمای خوراک، فشار هوا و مدت زمان هوادهی در دستیابی به قیر با نفوذ ۶۰ تا ۷۰ نقش مستقیم دارند.
- روش پیوسته (Continuous): این روش خطی با تزریق مداوم خوراک و تخلیه هم‌زمان محصول همراه است. کنترل دقیق دما و فشار و استفاده از مبدل‌های حرارتی برای جلوگیری از افزایش بیش از حد دما از مزایای این روش است.
۳. تجهیزات تولید
برج هوادهی، کمپرسور هوا، سیستم‌های خنک‌کننده، مبدل حرارتی و مخازن ذخیره مهم‌ترین تجهیزات خط تولید قیر هستند. در این فرآیند، کنترل دقیق دما و فشار حیاتی است؛ زیرا واکنش هوادهی گرمازا بوده و در صورت عدم کنترل ممکن است کیفیت محصول افت کند یا حتی آتش‌سوزی رخ دهد.
۴. تست و کنترل کیفیت
پس از تولید، نمونه‌برداری از قیر ۶۰/۷۰ انجام می‌شود و خصوصیات آن شامل نفوذپذیری، نقطه نرمی، ویسکوزیته و چکش‌خواری در آزمایشگاه اندازه‌گیری می‌شود. تنها در صورتی که تمامی استانداردها رعایت شده باشد، محصول بسته‌بندی و وارد چرخه فروش می‌شود.
مشخصات فنی قیر ۶۰/۷۰
| پارامتر |
محدوده استاندارد |
اهمیت |
| نفوذپذیری (Penetration) |
60–70 (0.1 mm) |
نشان‌دهنده سختی؛ هرچه کمتر باشد قیر سفت‌تر است. |
| نقطه نرمی (Softening Point) |
49–56 °C |
دمایی که قیر نرم و جاری می‌شود؛ کنترل کننده مقاومت در هوای گرم. |
| ویسکوزیته در 60 °C |
2000±400 پوآز |
مقاومت در برابر جریان؛ نقش مهم در عمل‌آوری آسفالت. |
| کشش‌پذیری (Ductility) |
≥100 cm |
توانایی کشش بدون شکست؛ برای مقاومت در برابر ترک‌خوردگی. |
| نقطه اشتعال |
≥232–250 °C |
ایمنی در هنگام حمل و بارگیری؛ دمایی که بخار قیر مشتعل می‌شود. |
| چگالی (Density) |
1.01–1.06 kg/m³ |
برای تعیین وزن مخصوص و استفاده در فرمول‌بندی آسفالت. |
| کاهش وزن (Loss on Heating) |
≤0.2 % |
میزان تبخیر و اکسیداسیون در طول گرم کردن؛ باید کم باشد. |
این ویژگی‌ها نه‌فقط ضمانت کیفیت محصول هستند، بلکه در طراحی مخلوط‌های آسفالتی و انتخاب مناسب برای مناطق آب‌وهوایی مختلف اهمیت زیادی دارند.
کاربردهای متنوع آسفالت ۶۰/۷۰
۱. راه‌سازی و بزرگراه‌ها
آسفالت ۶۰/۷۰ بیشتر در ساخت لایه رویه و اساس جاده‌ها استفاده می‌شود. چسبندگی بالا و مقاومت در برابر ترک‌خوردگی باعث می‌شود جاده‌ها و بزرگراه‌ها دوام بیشتری داشته باشند. همچنین به دلیل ویسکوزیته مناسب، پخش و تراکم آن در پروژه‌های آسفالتی آسان‌تر است.
۲. ایزوگام و عایق‌کاری
قیر ۶۰/۷۰ به‌عنوان لایه اصلی در ایزوگام و عایق‌های رطوبتی ساختمان‌ها استفاده می‌شود. چسبندگی بالا و مقاومت در برابر نفوذ آب، این گرید را برای حفاظت از سقف‌ها، سرویس‌های بهداشتی، استخر و کانال‌ها مناسب کرده است. همچنین در سدسازی و پوشش‌های بتن نیز کاربرد دارد.
۳. صنایع شیمیایی و چسب
از این قیر در تولید چسب‌های ساختمانی، روکش لوله‌ها و به‌عنوان افزودنی در تولید برخی رنگ‌ها و پلاستیک‌ها استفاده می‌شود. خاصیت چسبندگی آن باعث می‌شود که به عنوان عامل بایندر در صنایع مختلف کاربرد داشته باشد.
۴. سایر مصارف
- تولید پشم شیشه و عایق پشم معدنی
- عایق‌بندی لوله‌های انتقال آب و نفت
- کف‌سازی و ضدآب‌سازی سطوح
- استفاده در صنعت حمل‌ونقل ریلی و کفی واگن‌ها
روش‌های بسته‌بندی و نحوه عرضه در بازار
آسفالت (قیر) ۶۰/۷۰ به‌شکل‌های مختلف عرضه می‌شود تا نیازهای متنوع مصرف‌کنندگان داخلی و خارجی برطرف شود.
۱. بشکه فولادی
رایج‌ترین روش عرضه، بشکه‌های ۲۲۰ لیتری فولادی است که حدود ۱۷۵ کیلوگرم قیر خالص در هر بشکه جای می‌گیرد. بشکه‌ها از ورق سرد با ضخامت حدود ۰.۶ میلی‌متر ساخته می‌شوند و وزن خالی آن‌ها حدود ۹.۵ کیلوگرم است. در حمل دریایی، هر کانتینر ۲۰ فوت می‌تواند ۸۰ بشکه روی پالت یا ۱۱۰ بشکه بدون پالت بارگیری کند.
۲. جامبوبگ (Big Bag)
جامبوبگ‌ها کیسه‌های دو‌لایه با ظرفیت‌های ۱ تن، ۵۰۰ کیلوگرم و ۳۰۰ کیلوگرم هستند. این بسته‌بندی به‌دلیل هزینه کمتر (۱۵–۲۰ دلار در هر تن) و سهولت بارگیری و تخلیه، برای برخی بازارهای صادراتی جذاب است. علاوه بر این، در کشورهایی که واردات بشکه ممنوع است، جامبوبگ‌ها تنها گزینه محسوب می‌شوند.
۳. فله (Bulk)
در این روش، قیر مذاب در تانکرهای مجهز به سیستم گرمایش بارگیری می‌شود. حمل فله برای پروژه‌های بزرگ که زیرساخت تخلیه را دارند، مقرون‌به‌صرفه است. این روش بسته‌بندی را حذف می‌کند اما نیازمند هماهنگی دقیق برای حمل و ذخیره‌سازی است.
۴. بسته‌های کوچک (حلب، سطل)
برای مصارف ساختمانی و خرده‌فروشی، قیر ۶۰/۷۰ در سطل‌های ۱۷ کیلوگرمی یا قوطی‌های ۱۰ کیلوگرمی عرضه می‌شود. این بسته‌بندی به‌خصوص در خاورمیانه، بازارهای آفریقا و برخی کشورهای جنوب شرق آسیا پرطرفدار است.
صادرات آسفالت ۶۰/۷۰: بازارها و مقاصد اصلی
ایران به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان قیر در خاورمیانه، سهم مهمی از صادرات جهانی قیر را در اختیار دارد. گزارش‌ها نشان می‌دهد که بخش عمده صادرات به کشورهای زیر انجام می‌شود:
- چین و هند: بزرگ‌ترین مشتریان قیر ایران برای پروژه‌های راه‌سازی و زیرساختی.
- کشورهای آفریقایی: از جمله کنیا، تانزانیا، نیجریه و موزامبیک؛ به‌دلیل نیاز گسترده به توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل.
- کشورهای CIS و آسیای مرکزی: ترکمنستان، ارمنستان، گرجستان و ازبکستان.
- ترکیه و کشورهای خاورمیانه: به‌خصوص برای استفاده در پروژه‌های ساختمانی و ایزوگام.
برخی از شرکت‌های ایرانی دفاتر و نمایندگی‌هایی در شهرهای مختلف دارند؛ مثلا پاسارگاد نفت پالایشگاه‌های خود را در تهران، تبریز، اراک، آبادان، بندرعباس و شیراز بنا کرده است و این امکان را می‌دهد که محصولات خود را به‌سرعت و با هزینه حمل کمتر به نقاط مختلف صادر کند.
بازار و قیمت آسفالت ۶۰/۷۰: نگاهی عمیق‌تر
قیمت‌های ذکر‌شده در جدول قبلی نشان‌دهنده تنوع زیاد در بازار قیر است. این تفاوت‌ها به دلیل معیارهای زیر به وجود می‌آید:
- نرخ ارز: از آنجا که بیشتر معاملات صادراتی به دلار انجام می‌شود، افزایش یا کاهش ارزش دلار به‌طور مستقیم روی قیمت داخلی تأثیر می‌گذارد.
- قیمت جهانی نفت خام: تغییر بهای نفت خام به‌سرعت در بازار قیر منعکس می‌شود. به عنوان مثال، با افزایش قیمت نفت در سال ۲۰۲۳، قیمت قیر نیز در بازار داخلی و جهانی افزایش یافت.
- هزینه‌های حمل و بسته‌بندی: قیمت هر بشکه یا جامبوبگ با توجه به هزینه‌های بسته‌بندی و حمل متفاوت است. بسته‌بندی در بشکه حدود ۶۰ دلار برای هر تن هزینه دارد، در حالی‌که جامبوبگ حدود ۱۵–۲۰ دلار.
- قوانین و سیاست‌های دولتی: تعرفه‌های صادراتی، محدودیت‌های وارداتی و قوانین حمل‌ونقل می‌توانند قیمت نهایی را تغییر دهند.
- عرضه و تقاضا: افزایش پروژه‌های عمرانی در کشورهایی مانند هند و چین یا کاهش تولید پالایشگاه‌های خاورمیانه موجب نوسان قیمت می‌شود.
خبرهای مهم بازار قیر در سال‌های اخیر
- اعتصاب پالایشگاه‌های فرانسه (2023): اعتصاب کارگران منجر به کاهش تولید قیر اروپا شد و قیمت جهانی را بالا برد.
- تعمیرات پالایشگاه‌های اروپایی: هم‌زمان با اعتصاب، برخی واحدها در آلمان و هلند در حال تعمیر بودند که موجب کاهش عرضه و افزایش قیمت شد.
- افزایش قیمت صادراتی به آسیا: به دلیل کمبود عرضه، قیمت FOB ایران تا ۴۳۸ دلار برای هر تن افزایش یافت و یک محموله ۳۰۰۰ تنی با قیمت ۴۷۵ دلار به سنگاپور فروخته شد.
- تغییر رویکرد حمل در ایران: به‌دلیل مشکلات لجستیکی و هزینه بالای حمل بشکه، بسیاری از صادرکنندگان به استفاده از جامبوبگ و حمل فله روی آورده‌اند تا هزینه‌های بسته‌بندی و تخلیه را کاهش دهند.
توصیه‌های تجاری برای خریداران و فروشندگان
- تحقیق بازار و پایش قیمت‌ها: به‌دلیل نوسان زیاد، حتماً از چند منبع قیمت بگیرید و وضعیت بازار جهانی نفت و ارز را رصد کنید.
- انتخاب بسته‌بندی متناسب: اگر به کشورهای ممنوع کننده بشکه صادر می‌کنید، از جامبوبگ استفاده نمایید؛ در غیر این صورت بشکه برای حمل دریایی ایمن‌تر است.
- بررسی استانداردها و کیفیت: حتماً اطمینان حاصل کنید که قیر دارای گواهی‌های معتبر و نتایج آزمون آزمایشگاهی باشد.
- انعقاد قرارداد واضح: شرایط تحویل (FOB، CIF، C&F)، زمان تحویل، بندر خروج و نحوه پرداخت را در قرارداد بنویسید تا از مشکلات بعدی جلوگیری کنید.
- برنامه‌ریزی لجستیک: در صورت خرید فله، امکانات گرم‌کردن و تخلیه در محل پروژه را فراهم کنید؛ در غیر این صورت بسته‌بندی آماده هزینه بیشتری خواهد داشت.
- تنوع بازار صادرات: از وابستگی به یک کشور جلوگیری کنید؛ بازارهای جدید را بررسی کنید تا در صورت بروز تحریم یا مشکل سیاسی، فروش متوقف نشود.
سؤالات متداول (FAQ)
- آیا آسفالت ۶۰/۷۰ فقط برای جاده‌ها مناسب است؟
خیر، این آسفالت علاوه بر جاده‌ها در ایزوگام، عایق‌کاری سازه‌ها، کانال‌ها، استخرها و صنایع شیمیایی کاربرد دارد.
- تفاوت آسفالت ۶۰/۷۰ با ۸۰/۱۰۰ چیست؟
گرید ۸۰/۱۰۰ نرم‌تر است و در مناطق سردسیر استفاده می‌شود، در حالی‌که ۶۰/۷۰ سفت‌تر بوده و در مناطق گرمسیر کاربرد دارد.
- آیا امکان خرید قیر ۶۰/۷۰ به‌صورت فله وجود دارد؟
بله، بسیاری از شرکت‌ها امکان تحویل فله (مذاب) را برای پروژه‌های بزرگ دارند، اما باید امکانات تخلیه و گرمایش را داشته باشید.
- چگونه از اصالت محصول مطمئن شویم؟
بررسی نتایج آزمایشگاه (نفوذ، نقطه نرمی، داگتیلیتی) و خرید از شرکت‌های معتبر و ثبت قرارداد رسمی، بهترین راه است.
جمع‌بندی
آسفالت ۶۰/۷۰ با ویژگی‌های متعادل، مقاومت بالا و قابلیت کاربری گسترده، اصلی‌ترین گزینه در پروژه‌های عمرانی، عایق‌کاری و صنایع وابسته است. این محصول از قیر نفوذی ۶۰/۷۰ تهیه می‌شود و استانداردهای فنی و آزمایشگاهی مشخصی دارد. قیمت آن تحت تأثیر متغیرهای مختلفی نظیر نرخ ارز، قیمت نفت، هزینه بسته‌بندی و شرایط بازار جهانی است. انتخاب بسته‌بندی مناسب، پایش مستمر اخبار بازار و رعایت استانداردها و قوانین تجارت باعث می‌شود خرید و فروش این محصول با سودآوری و کیفیت همراه باشد.
برای دریافت قیمت روز، مشاوره فنی و ثبت سفارش می‌توانید با کارشناسان ما تماس بگیرید. ما با تجربه‌ای گسترده در تولید و صادرات قیر، آماده همکاری با پروژه‌های داخلی و خارجی هستیم.
